Davás!

Vi måtte ha med oss den såkalla Vadsø-tevlinga i år òg, jamvel om vi har flytt sørover. Det er ei flott tevling, og denne gongen var det jubileum, tjuande gongen at tevlinga blir spela i Saariselkä i Finsk Lappland. Mange vil vel seia at turen opp dit frå Trondheim er ein smule tungvint, men dei har oversett eit viktig poeng, nemleg at sjølve turen er ein vesentleg del av opplevinga. Det var med store forventningar vi hoppa frå flyet i Tromsø inn i vår kjære makker Trond Bårdsens bil, og sette kursen mot Inari kommune.

Frå Tromsø er det diverre berre åtte timars køyring til Saariselkä, men til vederlag var storparten av vegen ei strekning vi aldri har sett før. Frå Skibotn svingar ein av mot finskegrensa og den vesle bygda Kilpisjärvi, Kilpis i daglegtala. Her er ein ikkje langt unna den vestlegaste av dei to tririksrøysene på Nordkalotten, og vegen vidare går tett opp til svenskegrensa. Sjølvsagt måtte vi ein snartur frå det finske Kaaresuvanto over Muonionjoki til Karesuando, den nordlegaste tettstaden i kongeriket Sverike. Delvis var det fordi Bårdsen måtte kjøpe snus, men like mykje fordi vi skulle vitje ein turistattraksjon. I Karesuando var nemleg sjølvaste Lars Levi Læstadius prest frå 1826 til 1849, og i same tid skaut den religiøse oppvakninga ikring han for alvor fart. I den styggvakre vesle bygda ligg enno det såkalla Læstadii pörte, eit gamalt forsamlingshus som i si tid vart flittig brukt av den store øydemarksprofeten. Døra var open, så vi gjekk inn og stal nokre postkort, med bilete av kjende læstadianske lekpredikantar som Johan Raattamaa, Per Anders Vasara og Per Anders Persson Nutti. Deretter åt vi lunsj på trappa, før ferda gjekk vidare inn i dei verkeleg djupe finske skogane. Nokre småe tettstader finst her og der, som Muonio, Kittilä og Sodankylä. Men mest er det skog, skog og atter skog, og ein og annan innsjø som glitrar mellom trea. 

Trond Bårdsen framfor Læstadii pörte i Karesuando.

Vi var ikkje framme i Saariselkä før etter at mørkret var falle, og velkomsttevlinga var det ikkje snakk om å rekkje, men vi rakk di meir av det sosiale. Sjølvsagt var vi likevel i seng i rett tid, og vakna utkvilte neste morgon. Makker var det di vanskelegare å få liv i, men vi greidde det til slutt, ti sekundar før spelinga skulle byrja. Bridgen vart som alltid eit makkverk, men di vakrare var den storslagne gallamiddagen same kveld. Det var ei lang rekkje høgtidelege taler, og vi trur vi heldt éi vi òg, men det er mogleg at vi berre drøymde det. 

"Ipmila ráfi.

Læstadius sade: "Ni drinkare, ni tjuvar, ni horkarlar och horkonor, ni kortklaskare: Omvänd eder!" Men ein kan alltids vente til over helga.

Den fyrste gongen vi vitja Saariselkä, var i ... Vel, vi hugsar ikkje når. Men det er så lenge sidan at vi den gongen ikkje hadde vore korkje i Finnmark eller Finnland før. Poenget er at det gjorde inntrykk på oss. Sjølvsagt var det på same årstid som vi no har, og det var noko med skogen, barfrosten, den tynne isen på dei tusen sjøane, alt det der ... Sidan då har denne uvegsame øydemarka hatt ein spesiell plass i hjarta vårt. Det er noko overnaturleg, som ikkje kan forklårast med ord. Men alle veit at nord er den heilage sida. Dei heilage vegane går mot nord. Dei heilage elvene renn mot nord.  

No vel. Det er i grunnen berre tull å freista snakke om det. Mun lean vaibbas, dal mun gal manan nohkkat. Så vi seier berre giitu, og maistte."

Vi vakna då vi slo panna vår mot kanten på ølglaset. Maten var forresten god. Vi var på karaokebar utan karaoke, og på sundagen spela vi oss kraftig ned på resultatlista. Men deretter spela vi oss litt opp igjen, og hamna til slutt på ein liten premie. Endeleg var tida inne for den flotte bilturen attende til Tromsø.

Det vart tidleg mørkt, og det var skodde og det var glatt, og såpass uhumskt at Bårdsen ikkje eingong ville la oss køyre. Men med han ved sida vår, kjende vi oss fullstendig trygge. Då vi passerte Kilpis og kom ned mot Skibotn, fekk vi endåtil fylgje av eit fortryllande nordlys. Veit de forresten korleis dette underlege naturfenomenet oppstår? Jo, ein gong i tida flaug nokre svaner for langt mot nord, og vart sitjande fast i isen. Kvar gong dei kjempar med vengene for å koma seg laus, flammar nordlyset opp på himmelen. Fordi vi har sett det med våre eigne augo, veit vi at soga er sann. Báchhi dearvan!

Tullbøy

Overskrifta er ein vesttrøndsk eufemisme for ein periode der ein har mist forstanden, altså eit forbigåande delirium eller liknande. Fordi den kjære sambuaren vår var bortreist i helga, hadde vi lenge planlagt å ha oss ei helg av det idiotiske slaget. Men så synte det seg at akkurat denne helga skulle nesten alle dei beste av dei verste venene våre òg ut av byen, og det byrja spøkje for heile greia. Så snakka vi tilfeldigvis litt med Erlend Gaustad, som no residerer på Vatne på Sunnmøre av alle merkelege stader, om planane hans for komande helg. Det synte seg at han skulle til heimstaden sin Titran, heilt ut mot storhavet lengst sørvest på Frøya, i samband med 60-årsdagen til onkelen sin. Då fekk vi den lyse ideen at vi òg kunne dra dit. Når ingenting av interesse hender der ein er, må ein vera villig til å flytte på seg. I dette tilfellet innebar det å køyre frå storbyen Trondheim fredag etter jobb, bortimot 20 miler til eit fiskevær som per dags dato har kringom 40 innbyggjarar, helvta av dei over 60 år gamle. Vi har vore der to gonger før, og veit at det er eit eldorado.

I vakkert landskap i vakkert vêr, og med alle Beethovens symfoniar på CD-plate, var forresten bilturen i seg sjølv ei form for terapi. Vi var framme på Titran i det aller siste av dagslys, og greidde så vidt å skimte Erlend Gaustad i ein vegkant. Inne på kjøkenet venta far hans, Geir Gaustad, med heimelaga fiskekaker i brun saus. Kartongkvitvinen harmonerte godt med maten. Til dessert fekk vi kirsebærkompott, og vi fekk ikkje lov til å ta ein liten porsjon eller til ikkje å ha sukker på. Eit aber var at den helvetes skitungen Erlend hadde drukke opp all fløyten, meinte Geir, så vi fekk nøye oss med heilmjølk. Etterpå synte det seg at fløyten stod på benken, uopna. Det å høyre på den evige høglytte kjeklinga mellom far og son Gaustad er i det heile ei ypparleg form for underhaldning. Titterværingane er kjende for å vera frittalande, og desse to er inkje unnatak. Geir meiner at Erlend ustanseleg uttalar seg skråsikkert om tilhøve han ikkje har den ringaste peiling på, og Erlend fnys den betrevitande tonen til far sin. Det var til dømes ei grundig lekse Erlend fekk før vi skulle på vitjing til grannen Kåre, om at han for ein gongs skuld måtte prøve å oppføre seg fint og syne vyrdnad. Kor vyrdnadsfullt det i utgangspunktet er å koma utan forvarsel i halvfylla klokka ti om kvelden og invadere huset til ein edrueleg gamling som sit i ro og mak og ser på fjernsynet, kan vel diskuterast. Geir vart sitjande lenge i finstova hjå gamlingen, medan vi og Erlend ganske snart gjekk vidare, for å sjå om det var noko meir liv på Titran denne stjerneklåre fredagskvelden. Den eksentriske Eva – forresten mor til John Gunnar Kristiansen, som vi før har skrive om her på sida – var nokså openbert heime. Men ho opna ikkje døra for oss. Med berre sandalar på føtene, samvitsfullt berande på kvitvinskartongen, førde Gaustad oss gjennom eit digert kratt til neste post, den lettare labile tidlegare lottomillionæren Jan Otto. Han freista ikkje ein gong leggje skjul på at han var der, han berre skreik gjennom døra at vi fekk sjå til å hute oss til helvete vekk. No trudde vi at alt var over, men vel attende i Geirs hus synte det seg at ein gjest var komen gjennom den alltid ulåste døra, nemleg den muntre John Arnfinn. Han sat mutters åleine i Geirs stove, og var glad for å få selskap. Så kom også Geir attende, og så kom den relativt unge granneguten Sverre Georg med ein diger hund. Ganske snart byrja Geir mase på Erlend om at han for pokker fekk sjå til å gå og leggje seg, og så var kvelden over.

Vi sov i kjellaren, men vart tidleg vekte av lyden av far og son Gaustad som dreiv og sjikanerte kvarandre oppe i kjøkenet. Ikkje di mindre diska dei opp ein fabelaktig frukost, med sjølvfanga krabbe som den største delikatessen. Geir var nøye med påpeike at han, og ikkje sonen, hadde gjort alt arbeidet med maten. Etterpå gav Erlend oss ei omvising på Titran. Staden er rett og slett pittoresk. Vi fekk stå på utsida av det gamle Sildekontoret, vi fekk studere restane det tyske militæranlegget Stabben fort, og vi fekk nyte utsikta mot Noregs høgste fyr, Sletringen, som ligg på ein holme rett utom Titran. Vi fekk endåtil gå på vitjing hjå den lokale helten Roy, som riktig nok ikkje var så nøgd med solskinet og den relative vindstilla denne laurdagen. Han føretrekkjer regn og sørvestkuling, som saktens er det vanlege på Titran, så neimen om han skulle forlata huset for å dra i nokon 60-årsdag, han måtte halde seg innandørs.

Erlend Gaustad guidar oss gjennom sitt personlege eldorado, Titran. 

Selskapet skulle vel å merkje ikkje vera på Titran. For jamvel om onkel Rune Gaustad er ein titterværing av ypparste klasse, eig han eit småbruk i den meir innestengde bygda Meldal. Geir køyrde dit med den høge og lange Johan Eldar og den meir kompakte Nils Erik, og vi køyrde etter med Erlend ved sida vår. Han koste seg med nokre øl langs vegen, og lydde til ein CD med The Pogues. Johan Eldar visste om ein snarveg, som gjorde at turen til Meldal vart ekstra lang. Erlend kritiserte vegen, men ikkje køyringa vår, så vi var nøgde. Samstundes var det godt å koma fram, og kunne setja seg i ein fluktstol i ein lavvo. Mange slags vener og slektningar var inviterte i selskapet, og vi var veldig takksame for å få lov til å vera med. Vi har stor sans for den blide og rause Rune Gaustad. Det var ei nydeleg kjøtsuppe han serverte gjestane sine, sjølv om Geir uttrykte sterk misnøye med at kålen var for lite kokt. Dette var Erlend fullstendig usamd i, han meinte den tvert imot var for mykje kokt. Kakene var gode dei òg. Rune hadde endåtil ordna overnattingsplass til oss, på øvste plan i stabburet, der det var svært varmt og godt å liggje. Einskilde andre hadde det diverre ikkje like komfortabelt. Ingen veit kvar Nils Erik sov, men han påstod at han hadde vakna sundag morgon med rim i barten. Venteleg var det difor han i sjutida den morgonen sette seg til i stabburet for å snakke med seg sjølv og syngje på songen "På låven sitter nissen". Han forstod ikkje kvifor han skulle dra heilt til Meldal for å fryse i hel, kunne han ikkje like gjerne gjera det heime på Frøya? Men ein liten sommerakevitt gjorde humøret lettare, og etter kvart vart alle samde om at det hadde vore ein relativt fin tur.

Fyrste krinskamp

På tysdag byrja spelinga i krinsserien her i den såkalla Midt-Trøndelag bridgekrins. Denne bloggen skal jo slett ikkje handle om bridge, det blir for snevert, men saka kan likevel nemnast som eit generelt gladnyhende. Krinsserien nede i Brattørveita brukte nemleg å vera favorittevlinga vår, og det er ho kanskje framleis, det gjenstår å sjå. Vi har ikkje vore med på tri sesongar no, men vi har fylgt resultata med argusaugo, og registrert at det har gått kraftig attende med vårt gamle og kjære lag Lunna. Spelarane på laget, som vi trudde var venene våre, har dolka oss grundig i ryggen: Dei har berre vunne serien to av dei tri siste sesongane. Med andre ord var det på høg tid at vi vende nasen heimover, for å få reist den stygt falne kjerringa opp på høgkant.

Men fyrst eit aber: Oppe i lukka rom i Bridgehuset registrerte vi ei rekkje oppslag på veggene: "Hold lydnivået nede!" "Skru av musikken før dere åpner vinduene!" "Vis hensyn, vi har fått klager fra naboene!" Vi måtte spørja oss kva som eigentleg var skjedd med tankesporten bridge her nede i Trondheim i fråveret vårt. At Rogeir Paulsen og Liv Marit Grude kan vera i overkant høglytte under spelinga er ingenting nytt, det var dei saktens òg denne tysdagskvelden i oktober, men klager frå grannane ...! Men så fekk vi forklåringa, som både forbløffa og forferda oss: Andre etasje i Bridgehuset blir i eininga leigd ut til Trondheim tangoklubb! Ein skal høyre mykje. Etter vår meining er bridge ein kunst, dans noko syndig svineri, så dette blir som å joike, jodle eller plystre i Kautokeino kyrkje. Men kva verre er: Dei svevnlause grannane kjenner jo bygget berre som Bridgehuset, så dei må tru at all støya kjem frå bridgespelarane. Vi reagerer sterkt på at den noble sporten vår, med sitt hittil plettfrie rykte, på dette viset får omdømmet tilsmussa. Her bør krinsstyret snarast gå inn og gjera noko drastisk, for ikkje å seia overilt.

No vel. I fyrste runde skulle vi spela med sjølvaste lagkapteinen Karl Morten Lunna, som har styrt laget med jarnhand i uminnelege tider. "Du spelar på tysdag," var meldinga vi på førehand fekk ifrå han. Etter at Sverre Johan Aal måtte trekkje seg på grunn av barnrikdom, vil vi hevde at det er vi, Lunna og Åsmund Forfot som utgjer kjernen i laget. Men lagkameratar for kvelden var Tor Eivind Grude og Lars Arthur Johansen. Korleis to slike jyplingar har fått innpass på eit botnsolid lag av så formidabel patina, forstår ikkje vi. Men sjølv om meldingane deira var dumdristige og motspelet deira unøyaktig, må vi seia at juniorane for det meste trakterte korta sine greitt. Gje dei ein ti, tolv år på baken, så kan dei bli talentfulle. Motstandarar for aftanen var det renommerte lag Skagestad, som har namnet sitt etter den gamle økonomilæraren vår på vidaregåande. Det er klart at vi skolv i buksene i møtet med denne legenda, for økonomi har aldri vore det sterkaste faget vårt. Inflasjon, stagflasjon, styringsrenter, styringsrenters renter, ågerrenter, renters ågerrenter, ågerrenters ågerrenter, debet, kreditt, saldo, bilag, den slags har aldri vore noko for oss. Heile formuen vår har vi i venstre bukselomme, også når buksa er på vask, og så får vi sjå kor mange øl og lakrisstenger vi tilfeldigvis har råd til. Men når kulepennen til den godaste reknemeister Skagestad synte seg å vera totalt defekt, slik at han ikkje kunne nyttast til å føre liste, kven måtte då trø til? Jo då, då var det kulepennen vår som kom den feterte økonomen til unnsetjing.

Høgst overraskande var det altså vi som fekk eit tidleg psykologisk overtak i kampen. Men så skjedde det, det som aldri skulle skje, noko vi fryktar vil forfylgje oss gjennom heile denne sesongen og gjennom mange sesongar etter han. Denne bloggen skal som sagt ikkje handle om bridge, men de vil ikkje la akkurat denne historia gå ifrå dykk. Så la oss å forklåre på ein pedagogisk måte, så de som ikkje spelar bridge òg kan hengje med: Vi sit altså med ein kval av ei hand, 19 honnørpoeng, 4–4–1–4 med singel ruter ess, Karl Morten Lunna opnar 1 kløver og Svein Skagestad melder inn 1 spar. Handa vår blir ikkje akkurat forringa av at vi held ess, dame, knekt i spar attom sparinnmeldaren. Vi doblar negativt, Bjørn Strand passar, og makker melder 2 kløver. Vi har no ei ideell hand for Blackwood, etter som alt vi manglar for ein lett storeslem er hjarter ess, kløver ess og kanskje kløver dame hjå makker. Men i desse futuristiske tider er jo alle hopp til 4 grand over fargemeldingar å rekne for kvantitative. Så vi melder 2 spar for å høyre kva makker kan lire av seg. Der kjem 3 kløver. Vi føler framleis ikkje at vi trygt kan hoppe til 4 grand, så vi lyfter til 4 kløver for å setja trumfen fyrst. Men så ... Hald dykk fast: Så går det pass rundt! Kva i all verda! Ti ropeteikn! Hundre spørjeteikn! For eit sjokk! Lunna trudde altså at 4 kløver her skulle vera ein invitt til utgang, når vi allereie har meldt 2 spar! Er det mogleg? Tydelegvis, men vi vil hardnakka hevde at å spela 4 kløver i denne posisjonen som invitasjon berre til utgang, må vera det glade vanvit. Er de ikkje samde? Vi hadde verkeleg trudd at meldeteknikken her nede i Trondheim var komen litt lenger i laupet av dei tri åra vi var borte, men så syner det seg altså at standarden er høgare på vertshuset i den avdøles finnegrenda Lakselv. Der vart alle slemmar melde, om så i stummande mørker. Men her står det altså ein enkel 1440 i 7 kløver, og vi noterer 190 i 4 kløver. 24 IMP ut av glaset, då vi var på veg mot storeslem, medan Øystein Fiplingdal og Ole Jonny Tøsse på det andre bordet berre melde vesleslem. Men rett skal vera feil, og som det heiter i ein gamal song: "It takes two to tango". Så la oss òg ta litt sjølvkritikk: Kloke av tidlegare skadar burde vi visst at alle desse falske meldingane er djevelens verk, og ganske enkelt hoppa til 7 kløver over 2 kløver. Sjansen for at makker har alle dei manglande nøkkelkorta, er jo relativt stor.

Karl Morten Lunna i Bridgehuset. Ikkje eingong det å stogge i delkontrakt når storeslem er nedlegg, kan få han til å slutte å glise.

Då vi langt om lenge var ferdige med andre halvrunde, fanst ikkje Grude og Johansen å sjå. Men vi visste kvar vi skulle leite: Som venta fann vi dei i ei støvete krå i den lugubre bula 3B, ei adresse der det i gamle dagar pla vera vekkjelsesmøte. Mellom ølglas og oskebekar fekk vi så vidt til å samanlikne. Det synte seg at vi hadde vunne kampen med tala 80–44, som svarar til 16,29–3,71 i vinnarpoeng. Men det er bittert å tenkje på kor mykje meir det kunne vore, om berre storeslemmen hadde vorte meldt. Då hadde vi nok vunne tevlinga, men no fekk lag Lund fleire vinnarpoeng enn oss, så alt ser ut til å vera tapt. Berre ni av ti tysdagskveldar står att før serien er ferdigspela.  

Gratulerer

Vår kjære sambuar Vilde fylde år på fredag. Dette måtte sjølvsagt feirast i tri dagar til ende. Ho er i sanning eit "støkke", og vi har vore heldige. Men meir panegyriske kan vi diverre ikkje bli, for var det noko vi ikkje kunne fordra den gongen vi levde i einsemd, så var det sleiske menn som i full offentlegheit driv og briskar seg med sine respektive kvinnemenneske. Til kvar og ein av våre tallause single vener, vil vi tvert imot seia nokre oppmuntrande ord: Det finst ei kvinne for deg òg, om ikkje i Noreg så i Ukraina eller Thailand.

På fredag, etter arbeidsdagen, gav vi henne gåva hennar, nemleg ein koffert med eit puslespel inni. Båe delar var noko ho hadde ynskt seg. Puslespelet anar vi ikkje kva ho skal gjera med, men kofferten skal ho sannsynlegvis frakte oss i. Han er sertifisert for bruk som handbagasje, så ho treng ikkje sende han ifrå seg, så det er ingen fare for at vi hamnar på ville vegar. Den romantiske bursdagsmiddagen åt vi på ein indisk restaurant borte i Ravnkloa. Han har vore der så lenge vi kan hugse, men vi kan ikkje hugse å ha vore der nokon gong. Maten var god, han, og det indiske ølet Chakra likeså. Dessutan averterte dei med "harmonisk atmosphere", og det var det verkeleg: For det meste hadde vi heile restauranten og all den indiske ragaen heilt for oss sjølve, og avgudebileta òg, for den del. Etterpå gjekk vi på kino for å sjå ein ny film med nokre av Vildes barndomsheltar, damene i Absolutely Fabulous. Vi visste godt at filmen hadde fått terningkast to av opptil fleire kritikarar, då dei meiner at den aktuelle typen humor er utdatert. Men då vi i vår tid skreiv meisteroppgåve om litteraturkritikk, lærde vi i grunnen berre ein einaste ting, nemleg at kritikarar overhovudet ikkje er til å stole på. Sidan den gongen har vi gått blindt etter vår eigen nase, og han narra oss ikkje no heller: Filmen var glimrande. Vulgær britisk humor går aldri ut på dato, og alle som påstår noko anna er mentalt tilbakeståande.

Dagen etter var eit knippe av Vildes næraste vener inviterte heim til oss i selskap. Vi serverte fårikål, og til dessert ei heimsnekra ostekake og rips. Ripsa plukka vi no i slutten av august, i den såkalla Valdtektsparken oppe ved Stamne bru. Der står alskens bærbuskar og blømer kvart einaste år, og fåe eller ingen forsyner seg av dei. Til etter måltidet hadde vi laga ein kviss. Det var 32 spørsmål med alskens delspørsmål, bilete og musikk. Diverre hadde vi undervurdert gjestane: Opptil fleire av dei greidde temmeleg mange spørsmål, så det er trygt å seia at kvissen var for lett. Men på spørsmåla om veiter i Trondheim og om planetar og månar i solsystemet, var resultata sjokkerande veike. Frå start deltok sju personar, som vi ikkje greidde å dele inn i meir enn tri lag. Mot slutten av fyrste omgang kom tri personar til, som så vart fordelte utover dei andre laga. Det stolte vinnarlaget vart lag True Blondes, med Hanne, Heidi og Even. Dei fekk ein pose Bassett's Allsorts. På den sure andreplassen fylgde lag Svilde, med Vilde, Lena og Gustav. På den solide tridjeplassen kom lag Gangsta Girlz, med Ina, Karina, Sylvelin og Liv. Vi gratulerer alle medaljørane.

På sundag fylgde eit selskap av meir familiær art. Vår eiga mor, og Vildes foreldre og hennar to brør, éin av dei med familie, tok alle turen. Diverse søtsaker vart fortært, pluss naturlegvis ei sursak, nemleg endå meir rips. Ungane laga eit salig spetakkel. Men vi fekk tvunge igjennom at også sundagens kontingent skulle ta kvissen frå laurdagen. Igjen var kvissen for lett, men igjen var kunnskapane om veiter i Trondheim og planetar og månar i solsystemet direkte mangelfulle.

Så alt i alt sit vi igjen med ein flau smak i munnen, men samstundes var helga hyggeleg. Då dei siste gjestane var farne, forstod vi forresten kva Vilde skulle gjera med puslespelet: Ho skulle leggje det. Ho sette seg til nede på golvet framfor vindauga, og var iherdig heilt frå fyrste augneblink. Vi vart òg inviterte ned, og fekk faktisk eit par, tri brikkar til å falle sånn høveleg på plass. Men så fekk vi menisk og prolaps av å sitja på det harde golvet, og dessutan var brikkane uansett altfor identiske for ein med vårt elendige syn. Så det er nok betre om vi heretter sit i sofaen og kjem med generelle råd og vink. Vi estimerer at kringom 900 brikkar enno skal plasserast. "Kva skjer etterpå?" spurde vi Vilde. "Ein legg brikkane attende i boksen," svara ho. Det gav oss noko å tenkje på.