Diverse opplysningar
tirsdag 6. juni 2023
Ynskjeson
onsdag 4. januar 2023
Vanskeleg haust også på bloggen
torsdag 7. juli 2022
Bilaterale forviklingar, generell problematikk og liknande
I denne samanhengen tok vi likevel ein tur til Øvre Leirfoss, berre for å gjera noko. Sumaren er lang som ein stygg fjord, og eit eller anna må ein finne på. Dessutan hadde vi, under ein sykkeltur nokre dagar tidlegare, sett at slusene no var opne og fossen stor, og som diktaren skreiv: "Å, var eg sjølv slikt vatn uti straum ..." Vi tok med dottera vår, Lindis på snart fem år, på utflukta. Sonen vår, Hallvard på tjuefem dagar, ynskte diverre ikkje å vera med. Lindis har til vederlag den gode evna at ho kjem i kontakt med absolutt alle, fordi ho ganske enkelt går bort til dei og stikk fingrane oppunder skjorta deira eller tek tinga deira og slepper dei i bakken. Vi har ikkje tal på kor mange flotte menneske vi har kome i prat med takk vere ho, og i tillegg nokre skikkelege grobianar. I dette tilfellet, ein familie med to småe jenter som dreiv og mata måsane, eller eigentleg endene, men desse vart myrda av måsane i kamp om brødsmulane. Ein typisk sumaridyll, altså. Vi er ikkje særleg glade i måsar, men vi liker dei. Tenk berre på André Bjerkes nydelege dikt "Måken", og omslaget på den glitrande romanen Vi bare kjører, så ser vi av vår veninne Hilde Stålskjær Osen. Men plutseleg kom ein fyr med eit gevær!
"Skumle saker," sa vi, og dytta kvinner og born til sides for å hoppe ut i vatnet og leggje på svøm. Men ikkje kan vi å symje, og generelt var vi berre ein hårsbreidd unna å bli slukte av fossen og skylde i land blant heilt andre måsar på Newfoundland eller Novaja Semlja, då familiefaren ved breidda heldigvis ropte: "Vent! Det er berre viltnemnda som kjem for å avlive ein måse som har ein spisepinne gjennom hovudet. Det var vi som ringde og varsla." "Å ja," humra vi, og børsta av oss vatnet. "Snedig."
No trudde vi omsider at vi kunne halde fram med den hundre meter lange turen frå bilen til fossen. Men vi kom ikkje meir enn eit par steg vidare før Lindis fann eit eldre ektepar sitjande på ein benk. Kona hadde sju stakkar, og Lindis la i veg innunder dei, i jakt på den løynde kjernen av denne matrusjkaaktige figuren, som ganske snart synte seg å vera ein ukrainsk babusjka. Ho babla i veg og smilte og lo, men vi ana òg eit skjer av redsle i det kulerunde fjeset hennar. Vi oppfatta orda "Kharkiv" og "stor bomb". "Huff då," mumla vi, og riste på hovudet. "Welcommen in Norway."
Samtala halta og gjekk ei god stund, men kommunikasjonen vart berre dårlegare og dårlegare, og det er inga overdriving å seia at han snart kollapsa totalt. Men då fann den snarrådige babuskjaen fram mobiltelefonen sin – dei kan sin teknologi, dei raudkjaka og potetpannekakebakande ukrainske bestemødrene – og i neste augneblink hadde ho på tråden ei ukrainsk veninne som snakka norsk. Denne dama fekk forklåra oss kva som var det eigentlege problemet: Ekteparet hadde vore ute og spasert heile dagen – etter seiande budde dei på Lademoen og hadde gått heilt derifrå, noko vi riktig nok ytra tvil om, sett i lys av den generelt ganske gravide forma deira – men så var dei altså komne hit til Øvre Leirfoss, og her fekk dei auga på denne mannen med gevær. Synet gjorde dei særs nervøse, for dei frykta at dei no rett og slett hadde forvilla seg inn på militært område og kom til å bli skotne.
Då vi høyrde korleis det heile hang saman, måtte vi storflire. "Nei då," sa vi, "berre hald dykk unna måsen med ein spisepinne gjennom hovudet, så skal det gå bra!" Dimed var den misforståinga løyst, alle lo og dansa ein ukrainsk folkedans, og det er ingen tvil om at dei aldrande ukrainarane vart svært glade for å kunne halde fram med spaserturen sin. Ja, så takksame var dei, at dei like godt inviterte oss på ferie til Kharkiv. Moralen, slik vi oppfattar han: Ingenting er så gale at ein ikkje kan skrive noko slags meiningslaust vås om det.
SISTE: Viltnemnda melder at måsen med spisepinnen gjennom hovudet no er skoten. Vi lyser fred over hans minne, men vi har diverre ingen opplysningar om kvar måsar, som lever store delar av jordelivet sitt i himmelen, hamnar når dei er daude. Sannsynlegvis i Gudbrandsdalen.
lørdag 4. juni 2022
Jetsetlivet, igjen
Vi har tidlegare rosablogga i det vide og breie om korleis det er å vera ein D-kjendis. No vil vi halde fram med dette. Vi trur det kan trøyste dykk i det monotone kvardagslivet dykkar å vita at nokon lever så glamorøst og ekstravagant som oss. Vi vil eksemplifisere det flamboyante ved tilværet vårt ved å fortelja om berre to av dei (totalt to) gloriøse turneane vi har vore på denne våren.
I månadsskiftet mars–april var det Sunnmøres snøkledde alpar vi turnerte. Det byrja svært luksuriøst med flytaxi til Værnes (fordi flyet skulle gå så gudsjammerleg tidleg at det ikkje var mogleg å ta flybuss, og fordi kona trong bilen medan vi var borte). For å fly til Ålesund måtte vi om Oslo. Då vi kom til Gardermoen, las vi feil på tavla på veggen, og trudde at flyet vårt vidare var i ferd med å lette, så vi sprang som ein galen heilt til den andre enda av flyplassen med ein sekk smekkfull av bøker på ryggen. Vel framme såg vi at vi hadde lese feil, så vi byrja springe til det andre flyet til Ålesund som stod lista opp på skjermen, nok ein gong i andre enda av flyplassen. Men dette viste seg å vera eit Norwegian-fly, medan vi skulle flyge med SAS. På grunn av dei to bomturane var det no temmeleg kort tid att til SAS-flyet vårt skulle gå, så vi trudde at vi igjen måtte springe for å nå fram i tide, og vi sprang og sprang på kilometervis. Men dette flyet var i praksis litt forsinka, så den siste laupeturen vart òg forgjeves.
Gjennomblaute av sveitte og forkrøpla av prolapsar landa vi i Ålesund. Der venta heldigvis ein leiebil på oss. Så køyrde vi lengre enn langt, til Stranda ungdomsskule. Der snakka vi til skuleelvar. Artig å sjå at så mange møtte opp, sjølv om ingen av dei hadde noko val. Same kveld, då vi heldt eit ope arrangement på biblioteket i Sykkylven, kom tre personar. Ein av dei var Erlend Hukkelås Gaustad, som bur på Vatne på Sunnmøre og ville støtte oss psykisk. Etterpå sjekka vi utelivet i Sykkylven – det var ein pizzarestaurant. Vi åt ein pizza og drakk eit par øl med Gaustad, som riktig nok ikkje kunne drikke, fordi han køyrde. Han var så venleg å køyre oss attende til hotellet etterpå, ved ferjeleiet. Vi såg fram til ein drink i hotellbaren, men tilsynelatande var vi den einaste gjesten på heile hotellet, og innehavaren hadde lagt seg. Det gode nyhendet var at vi fekk ha alle spegelegga i frukostbufeen for oss sjølve. Så var det ut på landevegen att, til Fosnavåg, der vi igjen predika for ungdomsskuleelevar. Artig å sjå at så mange møtte opp, sjølv om ingen av dei hadde noko val. Til slutt køyrde vi attende til Ålesund, langt det òg, for å ta flyet heim. Det var ikkje vanskeleg å finne det rette flyet på Vigra. Men ikkje før hadde vi sett oss i flysetet, så måtte kapteinen diverre annonsere at det var oppdaga ei flis i flyvengen. Så det gjekk ikkje an å fly med dette flyet, og det var ikkje akkurat slik at dei hadde eit anna fly i bakhand heller. Sluttresultatet: småpene fem timar forseinking. Til vederlag fekk vi plass i "SAS pluss" då vi fyrst kom oss i lufta. Der er alt gratis, både ein øl og ein snacks. Vi hadde ikkje lyst på ein snacks, men jaggu bad vi om ein snacks likevel, berre for å hemne oss på flyselskapet. Vi har den snacksen i kjøkenskapet vårt enno, og der skal han få liggje.
Ferjer og fjell, det er den enkle oppsummeringa av turneen vår på Sunnmøre. Biletet er moglegvis frå sambandet Hundeidvik–Festøya, som var endå tommare enn føredraget vårt i Sykkylven. Men det kan vera ei anna ferje òg, for det vart etter kvart så mange ferjer at det gjekk fullstendig i surr for oss. At vi rakk dei alle, verkar i ettertid nærast mirakuløst.
Turneen i byrjinga av mai var om mogleg endå betre. Ikkje eit vondt ord om Sunnmøre, men vi har som kjend eit spesielt hjarta for Finnmark. Trygg Jakola i Vestre Jakobselv, som vi kjenner frå det kvenske, iscenesette gjennom Folkeakademiet i Nord-Hålogaland ein turné for oss i Aust-Finnmark. For ei ære! Vi landa i Kirkenes, og møtte ungdomsskuleelevar der òg, på biblioteket. Ein russisk bibliotekar synte oss med stoltheit den store russiskavdelinga deira – tankevekkjande. Så hadde vi tid til ein betre middag i den kulinariske kategorien som er Finnmarks spesialitet, thaimat, før bussen vår gjekk mot Vadsø. Nok ein luksus dette, å sleppe å køyre og berre kunne sitja og glo ut på landskapet. Vi har jo vore på nokre turar i Varanger tidlegare, men då i bil og i fylgje med folk som av ulike grunnar har vore ute av stand til å køyre, så vi har alltid enda opp som sjåfør. Bussen var svært punktleg, og vi kom til vakre Vesisaari i passeleg tid før kveldens seanse på det store og moderne biblioteket i byen. Der skulle nemnde Trygg Jakola bokbade oss, noko han gjorde med stødig hand. Frammøtet var faktisk òg glimrande. Etterpå vart det sjølvsagt bankett, først ein Qvænbrygg på hotellet i lag med Jakola med kone og granne, deretter ute på byen. På ein av Vadsøs mange nattklubbar møtte vi tilfeldigvis ein fyr frå Porsanger som vi tidlegare berre så vidt har snakka med, men som vi no fekk høve til å bli litt betre kjende med. Svært interessant. Det er vel neppe naudsynt å nemne at vi sov som ein stein den natta; opplevingane hadde vore så mange.
Neste dag var det elevar ved Vadsø vidaregåande som høyrde på oss, og dei sat som tende lys på stolane sine. Etterpå fekk vi tid til kultur òg, ei vitjing på det temmeleg nye og svært sjåverdige Kvenmuseet i kvenhovudstaden. Kona vår figurerer forresten både i taket og på ein vegg der. Vi kjøpte endåtil med oss ein suvenir frå museumsbutikken, Samuli Paulaharjus legendariske På Finnmarks ytterste øyer, i spildrande ny omsetjing frå finsk ved Mikael Holmberg. Ei gåve ikkje berre til oss, men til verda. Såleis fekk vi endå meir lesestoff til den litt for korte bussturen vidare ut til Vardø, som var siste stogg på turen vår. Det var reint fascinerande å sjå korleis vêret endra seg utover langs kysten: I Vadsø var det vår, i Vardø full vinter og som vanleg sterk vind – men òg, det må seiast, vakker song frå tusen måsar. Vi måtte nesten berre le av vêret, det var så fantastisk. Sjefen på staden der vi overnatta, ein innfødd vardøværing som i ein periode var den einaste kvite drosjesjåføren i Baltimore, Maryland, USA, fortalde forresten ein vits om dette med Vardø og vind då vi tok ein drink med han i foajeen, eller rettare sagt i TV-kroken, der han tilsynelatande alltid sat med ein drink (det var trass alt onsdag, og vår): "Veit du kva som skjer med ein vardøværing når det blir vindstilt?" spurde han. "Nei, grei ut!" ropte vi. "Han tippar framover." Det er verkeleg litt av eit etablissement denne bartefine branden og den snakkesalige amerikanske kona hans administrerer: Namnet er Meieriet, tidlegare "funpub", no generell bygning med nokre soverom i overetasjen. Møblementet, tapetet, vêret ... Alt var berre heilt perfekt. Det vart forresten Finnmarks nasjonalrett til middag igjen, thaimat. Til føredraget vårt i det såkalla Glasshuset midt i Vardø sentrum kom fåe frivillig. Men heldigvis hadde pensjonisten som var kontakten vår i byen, pressa ein lærar til å presse elevane sine til å koma, sjølv om arrangementet altså var på kveldstid. Dei skulle visst få heftig avspasering seinare som kompensasjon. Kva læraren fekk for å vera til stades, veit vi ikkje.
Vårnatt i Vardø, sett frå rommet vårt på Meieriet. Bilen tilhøyrer den tidlegare einaste kvite drosjesjåføren i Baltimore. Om det er den same bilen som han nytta i Baltimore, er riktig nok uklårt.
Turneen vart avrunda med full bankett på verdskjende Nordpol kro. Vi sat lenge åleine i eit hjørne, men slikt vedvarer aldri i Finnmark: Plutseleg kom vi snakk med ein fyr som vi ikkje hadde noko sams med og heller ikkje likte spesielt godt, og det vart ei utruleg hyggeleg og gjevande samtale. Vel attende på Meieriet tenkte vi at det no var på tide å gjera som stjerner flest, nemleg kaste møblar ut i bygatene. Men vinden var for sterk, vi fekk ikkje opna vindauga.
fredag 11. mars 2022
Ingen andre på maltesisk storfilm
Det har vore nok ein seig og trasig koronavinter, der smittefare ved bruk av tastatur til og med har hindra oss frå å gjera det vi elskar, nemleg å oppdatere bloggen. Altså har vi neppe vore åleine om å sjå fram til lysare tider.
Men er det ikkje det eine, så er det det andre: Våren kom no som vanleg, han, men så måtte det sjølvsagt bli krig. Det einaste positive som kan seiast om krigen, er at han på mirakuløst vis ser ut til å ha gjort slutt på heile koronaen, nærast over natta. Men alle som i to år har kost seg med å jamre om korona, jamrar no i staden om atomkrig og jod, så jamring blir det lell.
Ikkje di mindre trudde vi at mange ville søkje ut av sine klamme stover no i vårløysinga, og omfamne det vesle som finst att av levande kulturliv i Trøndelag. Sjølve inviterte vi iallfall med kona på ein "date" her forleden dag (vi er ikkje sikre på det norske ordet, men det må helst vera "dato"), der vi skulle eta ein betre middag – til og med fleirkulturell, av typen indisk – og gå på kino.
Det var ikkje vanskeleg å velja film: Mellom alskens norsk ræl og amerikansk møl, dukka tittelen Luzzu – fiskaren frå Valletta opp. Maltesisk film skal ein ikkje kimse av, som kjend, så vi sprang frå restaurantbordet i god tid for å vera sikre på å få billettar. Deretter såg vi oss om i vrimlearealet etter kjentfolk. Vi tok det for gjeve at vi dei fleste vi kjenner hadde tenkt seg på Luzzu – fiskaren frå Valletta denne vakre onsdagskvelden. Men det var berre framande å sjå, så vi rekna med at alle vener og kjende allereie hadde gått inn i salen.
Fiskaren Jesmark i sin tradisjonelle luzzu. Men alt er ikkje så idyllisk som det ser ut til. Moderne fiskeripolitikk gjer livet vanskeleg for Jesmark, som må ut i grumsete farvatn for å kunne forsyrgje den sjuke sonen sin.
Då vi sjølve kom til salen, trudde vi fyrst at vi måtte ha gått feil. For endå det no berre var ein halvtime att til start, fanst det ikkje ei levande sjel å sjå på eit einaste sete. Vi kontakta til og med ekspeditrisa for å høyre om vi hadde hamna rett, men jodå, det hadde vi. "Det er berre de to som har kjøpt billett," sa ho, og av denne vitsen lo vi høgt og hjarteleg: "Ja, det skal du ha oss til å tru!" No vel, tenkte vi, folk har sikkert vore på ymse soarear og vernissasjar tidlegare på kvelden, dei kjem vel ramlande i siste augneblink.
Men nei, ingen kom. Gjennom heile den nydelege filmen, eit moderne arbeidarklassedrama spekka med tradisjonelle båtar og eksotiske fiskar, hadde vi og kona salen for oss sjølve. Korleis kan dette vera mogleg, at berre vi i heile Trondheim ynskte å sjå Luzzu – fiskaren frå Valletta denne vakre onsdagskvelden? Om sant skal seiast, er vi framleis i sjokk. Vi kan difor ikkje skrive meir no, og sannsynlegvis ikkje på lenge.
lørdag 1. januar 2022
Diverse opplysningars nyttårstale
mandag 1. november 2021
Celebrity deathmatch
Vi har vore heldige med dei tre bokutgjevingane vi no har på samvitet; alle bøkene har greidd seg høveleg godt i verda. Vi vonar jo at det tyder at dei har nokre kvalitetar, men det handlar nok òg mykje om timing og litt flaks. Vi må berre takke og bukke så lenge folk vil gje oss gode meldingar, stipendpengar og dilikt, men for igjen å parafrasere Donald Duck: Det offentlege minnet er kort; ein kan vakne i morgon og vera fullstendig gløymd. Vi synest difor det er sjofelt og nedrig å sjikanere oss for å ha vorte ein kjendis, som mange i det siste har gjort.
Vi har lyst til å dementere denne uhyrlege påstanden, men samstundes augnar vi ei gyllen orsaking for den nærast totale neglisjeringa av herverande blogg: Kjendislivet har i det siste kravd så mykje av oss at vi overhovudet ikkje har greidd å skrive på bloggen. Ja, så mange soarear, sorbear og symposium blir det for tida, at vi snart ikkje rekk å skrive i det heile, ikkje ein ørliten haiku eingong. Såleis er vi i ferd med å uthole sjølve grunnlaget for kjendisstatusen vår, altså skrivinga (for vi trur ikkje at suksessen kan tilskrivast utsjånaden vår). Langsamt skyv vi unna den krakken vi står på, og ein veit jo kva som då skjer med løkka kring halsen. I framtida vil vi truleg måtte leva som ein av desse kjendisane som ikkje lenger har noko som helst å fara med, men som framleis kan kalle seg kjendisar fordi dei var det ein gong i urtida. Vi må vera med på realityseriar og danseshow og fronte alternativ medisin og hjernedaude slankekurar, alt medan depresjon og alkoholisme hurtig fortærer oss.